Vuoigimvatâmušah

Kuávluhaldâttâhvirgádâh lii nubástusuuccâmvirgeomâhâš laavâst sierâ asâttum aašijn.

Mijjân kuávluhaldâttâhvirgádâhân puáhtá toohâđ vuoigimvatâmuš motomijn škovlâlâžân já uáppei kyeskee máttááttâs uárnejeijee miärádâsâin. Lasseen mij kieđâvuššâp vuoigimvatâmušâid sierânâshuolâttâsohjelm já sierânâshuolâttâs palvâlussáid kyeskee miärádâsâin.

Mij pyehtip vuoigimvatâmuš keežild komettiđ tâi mutteđ miärádâs, jis tot lii laavâ vuástásâš. Mij pyehtip meiddei hilgođ vuoigimvatâmuš.

Návt toovah vuoigimvatâmuš

Vuoigimvatâmuš tohâmân ij lah sierâ luámáttâh, mutâ tom kalga toohâđ kirjálávt. 
Vuoigimvatâmušâst kalgeh leđe čuávuvááh tiäđuh:

  • moi oosij vaađah miärádâsân vuoigim já mondiet
  • vuoigimvatâmuš tahhee nommâ já ohtâvuotâtiäđuh (postâčujottâs, šleđgâpostâ, puhelinnummeer) 
  • kopio tâi kove miärádâsâst nubástusuuccâmravvuidiskuin. 

Puávtáh lahteđ vuoigimvatâmušân meiddei eres äššikiirjijd, moh tuárjuh pieijum vatâmuš.

Vuolgât vuoigimvatâmuš labdosijdiskuin poostâ mield tâi šleđgâpostáin mii kirjimkontturân. Kaavnah liiŋkâ mii kirjimkontturij ohtâvuotâtiäđoid taan siijđo loopâst.

Škovlâláid já uáppeid kyeskee aašijn vuoigimvatâmuš kalga toohâđ 14 peeivi siste miärádâs tiättun uážžumist. Sierânâshuolâttâs aašijn nubástusuuccâmäigi lii 30 peivid.

Vuoigimvatâmuš kieđâvuššâm lii mávsuttem.

Tai aašijn puávtáh uuccâđ nubástus

Puávtáh uuccâđ ovdâ- já vuáđumáttááttâsâst nubástus miärádâsân, mii kuáská

  • uáppen väldimân (eereeb iärrás aldaškovlâ, nubesajasâš škovlâ, sojelis vuáđumáttááttâs)
  • vuoigâdvuotân oskolduv já eellimuáinutiäđu máttááttâsân
  • eromâš torjui
  • eromâš máttááttâsorniistâlmáid
  • kuhedum oppâkenigâsvuotân
  • vuáđumáttááttâs aalgâtmân ive tooleeb tâi majeláá
  • luokân kyeđđimân
  • loppâárvuštâlmân 
  • uápuin ovdánmân (iheluokkaid čonâhánnáá máttááttâs).

Puávtáh uuccâđ luvâttâhškovlimist nubástus miärádâsân, mii kuáská

  • uáppen väldimân
  • laseááigán uápui loopân čođâldittem várás
  • uáppuvuoigâdvuođâ moonâtmân
  • čođâldittum uápui pyerrin luhâmân
  • uápui spiekâsteijee orniimân
  • vuoigâdvuotân oskolduv já eellimuáinutiäđu máttááttâsân
  • uápuin ovdánmân
  • loppâárvuštâlmân
  • vuoigâdvuotân uásálistiđ pajeuáppeetotkosân tâi toos kullee iskosân.

Puávtáh uuccâđ áámmátlii škovlimist nubástus miärádâsân, mii kuáská

  • valmâšteijee škovlim čođâldittemááigán
  • uáppen väldimân
  • eromâš torjui
  • máátu árvuštâllâm heiviittâlmân
  • áámmáttáiđuvatâmušâin tâi máttumittomeerijn spiekâstmân
  • uáivádâhiskosân kyeskee tuođâštus čäittimkenigâsvuotân
  • vuoigâdvuotân uápui koskâpuddâsâš koskâlditmân
  • uáppee keččâmân iäránâm.

Puávtáh uuccâđ taiđuu vuáđumáttááttâsâst nubástus miärádâsân, mii kuáská 

  • uáppeemááksun 
  • uáppen väldimân.

Tun puávtáh uuccâđ sierânâshuolâttâsâst nubástus miärádâsân, mii kuáská

  • sierânâshuolâttâs palvâlusâi uážžumân
  • individuaallii sierânâshuolâttâsohjelm tuhhiitmân.

Mii lii sierânâshuolâttâsohjelm?

Sierânâshuolâttâsohjelm kalga rähtiđ juáhážân, kiän otânuššâm tâi vuoiŋâlâš toimâm lii estum tâi hemâdum šoddâm rääjist lamaš tâi otânuššâmavveest ožžum puácuvuođâ tâi váádu keežild. Ulmui puáhtá mieđettiđ sierânâshuolâttâssân motomijd palvâlusâid. Talle eres laavâi vuáđuld uárnejum palvâlusah iä lah lamaš tuárvi tâi hiäivuliih. Palvâlemtárbu vuáđuduvá ovdánemvádulâšvuotân já sierânâshuolâttâs táárbun.

Sierânâshuolâttâssân ornim náálá ovdánemváddulaavâ miäldásiih palvâlusah kalgeh vuáđuduđ sierânâshuolâttâsohjelmân.

Sierânâshuolâttâsohjelm lii miärádâs, mast almoneh

  • sierânâshuolâttâssân mieđettum palvâlusah
  • sierânâshuolâttâs olášuttemvyehi
  • kuás sierânâshuolâttâsohjelm tärhistuvvoo.

Adai tot čuákkee puoh äššigâs sierânâshuolâttâssân uážžum palvâlusâid. Ko koččâmuš lii nubástusuuccâmtohálii miärádâsâst, toos uážžu uuccâđ vuoigim. 

Kieldâ meerrid äššigâsân sierânâshuolâttâssân ornimnáál palvâlusâi olášutmin sierânâshuolâttâsohjelm vuáđuld. Meiddei taid miärádâssáid occoo nubástus kuávluhaldâttâhvirgáduvâst.

Kirjimkontturij ohtâvuotâtiäđuh

Kirjimkontturpalvâlusah